Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Bác khẳng định: Sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông. Đặc biệt quan điểm trên có ý nghĩa to lớn đối với công tác giảng dạy bộ môn triết học Mác - Lênin. Bởi vì môn Triết học Mác - Lênin vốn là môn học lý luận có tính khái quát hóa, trừu tượng hóa cao và được biểu đạt “khô khan” bằng hệ thống các khái niệm, phạm trù, nguyên lý, quy luật; triết học là môn khoa học lý thuyết thiên về những kiến thức hàn lâm và hầu như không có những mô hình thực nghiệm, ứng dụng, trực quan nên không thể sơ đồ hóa bài giảng một cách máy móc. Đồng thời, môn triết học có chức năng cơ bản là trang bị thế giới quan và phương pháp luận cho người học. Vì thế, việc giảng dạy triết học Mác - Lênin phải giúp người học xác lập cho mình thế giới quan và phương pháp luận khoa học cả trong nhận thức lẫn hoạt động thực tiễn. Trong khi đó giảng viên giảng dạy bộ môn này do Khoa Lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đảm nhận nhìn chung chưa sáng tạo, giảng dạy còn nặng về lý luận, ít vận dụng kiến thức vào thực tiễn, hạn chế trong khả năng vận dụng những nguyên lí của triết học Mác - Lênin vào việc phân tích đường lối, chủ trương của Đảng, tình hình nhiệm vụ ở địa phương, cơ sở khiến cho môn triết học trở thành một môn học “khó” đối với học viên công tác ở cơ sở. Giảng viên chưa chú trọng thật sự vào công tác chuyên môn của mình, nội dung kiến thức cần truyền đạt chỉ khuôn lại trong nội dung giáo trình trong khi rất nhiều vấn đề đã trở nên lạc hậu. Vì vậy, một yêu cầu cấp bách đặt ra trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Triết học Mác - Lênin hiện nay là phải vận dụng hiệu quả phương pháp giảng dạy lý luận gắn với thực tiễn. Do vậy người giảng viên cần chú ý một số nội dung sau:

     Một là, người giảng viên cần phải nhận thức đúng đắn và toàn diện về những kiến thức có tính đặc thù của bộ môn Triết học Mác - Lênin. Giảng dạy ở Trường Chính trị có nét “riêng” so với các trường chuyên nghiệp khác, về cả giảng dạy và học tập. Hoạt động giảng dạy về lý luận ở nhà trường chủ yếu với mục đích là trang bị kiến thức lý luận để phục vụ cho hoạt động thực tiễn của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở. Vì thế khi trình bày các nguyên lý, quy luật, phạm trù, giảng viên cần phải lựa chọn các vấn đề liên hệ cho nguyên lý đó phải sát với hoạt động thực tiễn ở địa phương. Thí dụ: Bài 1 - Những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng. Khi giảng dạy khái niệm thực tiễn thuộc mục 4.2. Quan hệ giữa thực tiễn và lý luận đòi hỏi giảng viên phải sưu tầm, lựa chọn và tích cực nghiên cứu thực tế để có những ví dụ minh họa vừa sát thực vừa gần gũi với hoạt động thực tiễn của học viên ở cơ sở. Cụ thể khi giảng khái niệm thực tiễn, nếu giảng viên đưa ngay nội dung khái niệm cho học viên và phân tích thì chắc rằng học viên sẽ rất khó nắm bắt, theo tôi trước khi đưa ra nội dung khái niệm, giảng viên có thể sưu tầm một số các câu ca dao, tục ngữ quen thuộc được rút ra từ lao động, từ cuộc sống làm minh họa cho khái niệm thực tiễn, từ đó vừa trao đổi giúp học viên động não, phát huy khả năng tư duy, lại vừa giúp bài học thêm dễ hiểu và lôi cuốn hơn. Khi phân tích khái niệm, giảng viên cần tìm hiểu thêm các hoạt động thực tiễn ở địa phương, đơn giản như hoạt động cày cấy của người nông dân có sự đổi mới như thế nào, có sự phát triển về năng suất như thế nào, những phát minh khoa học mới... chính là những ví dụ, số liệu cụ thể chứng minh cho bài giảng của mình.

     Với sự liên hệ sát với hoạt động thực tiễn trên địa bàn của họ như vậy thì những vấn đề từ phức tạp, trừu tượng của môn triết học sẽ trở nên dễ hiểu, dễ tiếp thu hơn. Việc lựa chọn tư liệu minh hoạ cho bài giảng phải xuất phát từ mục đích minh hoạ để làm sáng tỏ vấn đề lý luận đưa ra. Các số liệu, sự kiện, kinh nghiệm của địa phương, của ngành có thể tìm hiểu thêm thông qua sách báo, thông tin truyền thông và có thể khảo sát đi nghiên cứu thực tế ở địa phương. Tuy nhiên, không phải tất cả các nội dung trong bài giảng đều có ví dụ thực tế, mà phải tuỳ thuộc vào từng vấn đề cụ thể. Với những nội dung trọng tâm, cốt lõi, cần thiết phải làm rõ hay muốn tăng thêm tính thuyết phục cho người học dễ hiểu thì giảng viên phải chú ý liên hệ thực tiễn. Các ví dụ thực tế đưa vào bài giảng phải có thực, có ý nghĩa, mang tính điển hình, tính thời sự và phải có sự phân tích, lý giải ở những mức độ nhất định để bảo đảm sự thống nhất gắn kết giữa lý luận và thực tiễn, tránh vận dụng một cách chung chung, gò ép, trùng lặp một vấn đề, một quan điểm trong nhiều bài học. Cần chủ động bám sát đối tượng nghiên cứu của môn học để không lạm dụng hoặc đi quá xa nội dung môn học. Muốn vậy, nhà trường và giảng viên cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế hơn nữa.

    Hai là, để giảng dạy môn triết học thực sự hấp dẫn, lôi cuốn người học đòi hỏi người giảng viên cần được bồi dưỡng, đào tạo nâng cao, đào tạo sau đại học mới đáp ứng tình hình và nhiệm vụ đặt ra hiện nay đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng của nhà trường. Về phía nhà trường cần tiếp tục nâng cao chất lượng của đội ngũ giảng viên về cả năng lực lý luận và năng lực thực tiễn. Người giảng viên giảng dạy lý luận phải rèn luyện, tu dưỡng lập trường tư tưởng chính trị vững vàng trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác truyền đạt các chủ trương đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước. Đồng thời, không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, chuyên ngành được đào tạo và trang bị, kết hợp tích cực nghiên cứu thực tế ở cơ sở, muốn có kiến thức thực tiễn để liên hệ cho bài học lý luận của mình thì bản thân mỗi người giảng viên, nhất là giảng viên trẻ phải năng động tìm hiểu và thâm nhập nghiên cứu thực tế qua nhiều hình thức như điều tra, khảo sát, thăm hỏi, trao đổi, giao lưu… Vì vậy, cả năng lực lý luận và năng lực thực tiễn luôn là điều kiện cần và đủ đối với mỗi giảng viên giảng dạy ở Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ.

    Ba là, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế. Nghiên cứu khoa học là một hoạt động không thể thiếu được trong nhà trường, là một trong những điều kiện để nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường, nhà trường bước đầu tổ chức chỉ đạo đạt hiệu quả. Hoạt động nghiên cứu khoa học cần hướng tập trung nghiên cứu những vấn đề phục vụ công tác giảng dạy của nhà trường, trước mắt là đổi mới phương pháp giảng dạy các môn học, tham gia nghiên cứu những vấn đề thuộc về khoa học cơ bản và những vấn đề mà địa phương cơ sở đang đặt ra cần giải quyết.

    Hằng năm giảng viên cần chủ động đăng ký tham gia nghiên cứu khoa học, xây dựng kế hoạch, thời gian địa điểm đi nghiên cứu thực tế để hiểu rõ hơn về thực tế, đồng thời, bổ sung thêm các thông tin thời sự chính trị, các chủ trương, chính sách mới vận dụng vào giảng dạy, bảo đảm tính lý luận và tính thực tiễn trong bài giảng. Qua những chuyến đi thực tế giúp đội ngũ cán bộ, giảng viên kiểm chứng được quan điểm, lý luận đã phù hợp với thực tế hiện nay chưa, từ đó gợi mở hướng xem xét, giải quyết vấn đề cho học viên. Bằng phương pháp trao đổi cụ thể, tăng cường thảo luận, kết hợp giờ giảng lý thuyết với thực hành. Lấy các học viên cơ sở là những “chuyên gia” trong thực tiễn để làm rõ các quan điểm lý luận. Qua đó làm cho các tiết học không bị nhàm chán, khô cứng, bài giảng phong phú hơn để các học viên ở cơ sở dễ nắm bắt.

    Tóm lại, để nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị nói chung và giảng dạy môn triết học Mác - Lênin nói riêng đòi hỏi người giảng dạy phải chuẩn về chuyên môn, tích cực nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế, cầu thị học hỏi, tâm huyết với nghề nghiệp của mình để thường xuyên quán triệt và vận dụng đúng đắn, sáng tạo quan điểm gắn chặt lý luận với thực tiễn, tăng thêm hiệu quả, sức hấp dẫn trong từng bài giảng của mình, góp phần vào nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của nhà trường.

                                                                                  Hoàng Thị Như Quỳnh

                                                        Giảng viên Khoa Lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh