Lạng Sơn là tỉnh miền núi, biên giới phía Đông Bắc của Tổ quốc; có diện tích là 8.310,09 km2; có đường biên giới dài 231,74 km, tiếp giáp với Quảng Tây (Trung Quốc), gồm 10 huyện và 01 thành phố. Dân số toàn tỉnh trên 781.650 người với 199.062 hộ dân (dân số nông thôn chiếm 79,6%). Trên địa bàn tỉnh có 07 dân tộc chính: Nùng, Tày, Kinh, Dao, Sán chay, Hoa, Mông... Trong những năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ chính trị đề ra và đạt những kết quả tích cực. Kinh tế - xã hội tiếp tục ổn định và có bước phát triển, duy trì được đà tăng trưởng khá; văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tiến bộ, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân tiếp tục được nâng lên; quốc phòng, an ninh được tăng cường, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững; Nhân dân đồng tình, ủng hộ và tin tưởng vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền. Hệ thống chính trị được củng cố ngày càng vững mạnh. Đạt được những kết quả trên có sự đóng góp quan trọng của việc thực hiện hiệu quả quy chế dân vận của hệ thống chính trị trong việc triển khai, thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Ngay sau khi Quyết định số 290-QĐ/TW, ngày 25/02/2010 của Bộ Chính trị khóa X về ban hành Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị (Quyết định 290-QĐ/TW) được ban hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định số 1536-QĐ/TU, ngày 23/8/2010 về việc ban hành Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị và tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai thực hiện đến các đồng chí cán bộ lãnh đạo chủ chốt của tỉnh, các cấp, các ngành, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh; 100% các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở đã tổ chức quán triệt, triển khai Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị và phân công đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy trực tiếp phụ trách công tác dân vận của Đảng và khối các cơ quan dân vận trong hệ thống chính trị của tỉnh. Đồng thời, lãnh đạo các huyện ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc, đảng đoàn, ban cán sự đảng tỉnh căn cứ chức năng, nhiệm vụ đã xây dựng, ban hành các văn bản để cụ thể hoá để lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Quyết định 290-QĐ/TW và Quyết định số 1536-QĐ/TU gắn với triển khai thực hiện các văn bản của Đảng, Nhà nước về công tác dân vận, phù hợp với điều kiện thực tế.

Đối với các cấp ủy đảng, trong 10 năm qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành 03 Chương trình hành động, 05 nghị quyết, 15 chỉ thị, 05 quy chế, quy định, 02 hướng dẫn, nhiều kế hoạch, công văn... để chỉ đạo, định hướng và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy chế, quy định... của Trung ương về công tác dân vận; chỉ đạo sơ, tổng kết đầy đủ các nghị quyết, chỉ thị, kết luận; triển khai thí điểm kiêm nhiệm chức danh Trưởng Ban Dân vận kiêm Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tại 07/11 huyện, thành phố...

HĐND tỉnh đã thể chế hóa các chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận thành các văn bản pháp quy, xem xét, cho ý kiến, quyết định những vấn đề quan trọng của tỉnh, bảo đảm đúng đường lối dân vận của Đảng trong các hoạt động của HĐND; tổ chức 18 hội nghị lấy ý kiến đóng góp vào 20 dự án luật; thực hiện chế độ tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với Nhân dân, lắng nghe, tiếp thu ý kiến của Nhân dân; tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia góp ý vào dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ Luật Dân sự (sửa đổi)... Hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND các cấp tại 696 điểm, có tổng số 32.004 lượt cử tri tham dự, với 5.355 lượt ý kiến, kiến nghị của cử tri đã được tổng hợp, chuyển đến các cơ quan hữu quan trả lời cử tri theo đúng quy định; đồng thời triển khai thực hiện các nội dung công tác dân vận của chính quyền, giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri, những vấn đề bức xúc của nhân dân.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh ban hành Hướng dẫn số 02/HD-UBND, ngày 15/5/2017 về thực hiện công tác dân vận của các cơ quan Nhà nước trên địa bàn tỉnh; phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy xây dựng và ban hành Đề án số 01-ĐA/BDVTU-UBND, ngày 24/4/2019 về xây dựng mô hình điểm Chính quyền thân thiện cấp cơ sở trên địa bàn tỉnh;  hằng năm các cơ quan, đơn vị đã ban hành kế hoạch thực hiện công tác dân vận và quy chế dân chủ gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn; ban hành Quy chế làm việc, Quy chế chi tiêu nội bộ; các nội dung thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan đựợc bảo đảm thực hiện đúng quy định; chỉ đạo thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo ”; tiến hành rà soát, cắt giảm thời hạn giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp, đưa Trung tâm Phục vụ hành chính công của tỉnh vào hoạt động ổn định.

Các cơ quan báo chí, phát thanh truyền hình tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân vận, phản ánh, nêu gương điển hình tiên tiến đối với những tập thể và cá nhân thực hiện tốt công tác dân vận. Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh đã thực hiện phát sóng trên sóng phát thanh và truyền hình khoảng 2.500 tin, bài, phóng sự các loại phát trong các chương trình thời sự và gần 400 chuyên mục phát sóng trong các chuyên mục, chuyên đề; tuyên truyền, biểu dương những tập thể, cá nhân, đơn vị điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua “Dân vận khéo”.

Các cơ quan tư pháp quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đến các tầng lớp Nhân dân, tổ chức lấy ý kiến Nhân dân tham gia vào một số dự thảo luật theo quy định; đổi mới và nâng cao tinh thần trách nhiệm trong công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Lãnh đạo thực hiện việc tranh tụng tại phiên tòa theo luật định, bảo đảm công tác điều tra, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để oan sai, đế lọt tội phạm, tăng cường công tác kiểm sát hoạt động tư pháp; triển khai các nhiệm vụ cải cách tư pháp; nâng cao chất lượng kháng nghị phúc thẩm hình sự, dân sự. Tăng cường công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong giải quyết các vụ, việc dân sự, hành chính và thi hành án hình sự, dân sự; thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp với các cơ quan trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về hoạt động tư pháp; chỉ đạo tổ chức các phiên toà lưu động tăng cường giáo dục pháp luật cho nhân dân.

Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ cơ sở về công tác Quốc phòng, quân sự địa phương, đặc biệt là đối tượng già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số và chức sắc tôn giáo; tham mưu thí điểm thành lập chi bộ Quân sự xã, phường, thị trấn, chú trọng công tác phát triển đảng viên trong Dân quân tự vệ và lực lượng Dự bị động viên là con em các dân tộc thiểu số; Chỉ đạo các đơn vị tổ chức dã ngoại làm công tác dân vận, tham gia xây dựng nông thôn mới tại những vùng kinh tế - xã hội khó khăn và vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn,  kết hợp chặt chẽ giữa công tác huấn luyện với làm công tác dân vận.

Đảng uỷ Công an tỉnh hằng năm xây dựng chương trình công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; triển khai các phong trào về an ninh trật tự, duy trì và nhân rộng 79 mô hình liên kết tự phòng, tự quản, tự bảo vệ về an ninh trật tự... Lực lượng Công an các cấp làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo công tác bảo đảm an ninh trật tự, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, nắm tình hình Nhân dân, tham mưu công tác đào tạo bồi dưỡng; triển khai cuộc vận động “Xây dựng phong cách người Công an nhân dân bản lĩnh, nhân văn, vì Nhân dân phục vụ”; phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy”... đến lực lượng Công an xã và Bảo vệ dân phố. Đẩy mạnh các hoạt động tình nghĩa hướng về cơ sở, giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, góp phần xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã phối hợp với các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị triển khai thực hiện tốt các phong trào, cuộc vận động đạt kết quả tốt, tạo được tình cảm, niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, hình ảnh anh "Bộ đội Cụ Hồ". Chỉ đạo thực hiện chủ trương đảng viên đồn Biên phòng tham gia cấp uỷ địa phương, tham dự sinh hoạt tại chi bộ thôn và phụ trách hộ gia đình trong khu vực biên giới...

Cùng với đó, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân tạo sự đồng thuận, xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội của tỉnh. Thực hiện tốt vai trò dân chủ đại diện trong giám sát về thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết của Tỉnh ủy, HĐND, quyết định của UBND, những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân (7.292 cuộc); Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh đã tích cực phối hợp tổ chức được trên 505 hội nghị đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền với Nhân dân. Phối hợp với chính quyền và các ngành để tổ chức thực hiện có hiệu quả các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước góp phần tích cực vào thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh tiêu biểu như: Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; Chương trình “Tết Sum vầy” của các cấp công đoàn đã tổ chức chăm lo Tết cho trên 97.000 lượt đoàn viên, người lao động với tổng số tiền hỗ trợ trên 29,6 tỷ đồng; các cấp Hội Phụ nữ đã xây dựng được trên 6.660 mô hình, điển hình trên các lĩnh vực với trên 118.800 cán bộ, hội viên tham gia thực hiện...

Có thể thấy, qua thực hiện Quyết định 290-QĐ/TW và Quyết định 1536-QĐ/TU, công tác dân vận của hệ thống chính trị tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhận thức về công tác dân vận của Đảng trong hệ thống chính trị, tinh thần, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân được nâng cao; đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền, thủ trưởng cơ quan, đơn vị về công tác dân vận. Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở được triển khai thực hiện đồng bộ, có nhiều đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động, tập trung hướng về cơ sở với phương châm gần dân, có trách nhiệm với dân; qua đó đã tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân thực hiện đúng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

  ThS, GVC. Phạm Anh Tuấn

Phó trưởng khoa Xây dựng Đảng